İmge terapiyi anlatmadan önce imgelerin bizim için ne anlam ifade ettiğini ve nereden çıkageldiğini anlamamız gerekir. İmgeleri kısaca zihnimizde canlandırdığımız bir görsele dönüşebilen herşey olarak ifade edebiliriz. Bu görseller; sembol, simge, fotoğraf karesi, soyut resimler, sahne canlandırma vb. şekillerde ifadelenebilir. İmgeler, küçük bir kalem hayal etmekten upuzun bir hikayeyi hayal etmeye kadar geniş bir kapsamda tanımlanabilir. İmge terapi yöntemleri, hipnoza bir çok açıdan benzemesine rağmen hipnozdan çok daha kapsayıcı biçimde işlev gören yöntemleri içerir.
Nörobilimsel tarafı : Beynin yapısını incelediğimizde nöronların yalnız başlarına hiçbir işlevinin olmadığını görürüz. Her bir nöron kendinden başka 10.000 nöronla bağlantılıdır. Bu bize beyin hakkında bilmemiz gereken en önemli şeyi anlatıyor: bütüncül çalıştığı. Beynin hiçbir aktivitesi bir diğer aktivitesinden bağımsız değildir ve tüm bölgeler sürekli etkileşim içerisindedir. Bu sebeple beynin çalışma sistemini anlayabilmemiz zordur. Yapılan son çalışmalar beynin herhangi bir şeyi deneyimlediğimiz zaman aktif olan bölgeleriyle o şeyi sadece hayal ettiğimizde aktif olan beyin bölgelerinin örtüştüğünü göstermektedir. Yani bu demek oluyor ki herhangi bir deneyimi imgeliyor olmamız bizde o şeyi deneyimlemiş olma hissini uyandırır ve gerçekte beyin açısından bunun farkı yoktur. Aslında beyin deneyimin gerçekliğine anlam vermektedir. Deneyimin gerçekliğine anlam verirken beynimiz duyularımızdan gelen uyarıların şiddeti seviyesinde bunu yapar. Çünkü evrimsel olarak duyularımızdan gelen her türlü uyarı hayatta kalabilmemiz için mutlak değer taşır. Bir de sözünü ettiğimiz duyularımızdan almadığımız halde imgelediğimiz zaman beynin gerçekten deneyimliyormuş gibi göründüğü durum vardır. Kağıttan bir gemi yaptığımızı hayal ederken beynimizde aktif olan bölgelerle gerçekten yaptığımızdaki yanan bölgeler örtüşmektedir. Bir başka çalışmada 20 gün boyunca sahada atış yapan sporcular, 20 gün boyunca sadece atış yaptıklarını hayal edenler ve 20 gün boyunca hiç bir şey yapmayan sporcuları kıyaslıyorlar. 20 gün sonunda gerçek atış yapanların isabetinde %24, hayal edenlerin %23 artış görünüyor. Bu bize hayal gücünün önemini gösteren bir çalışmadır. Tıpkı bunun gibi psikolojimizde de değişimler yaratabiliriz.
Psikolojik İşlevselliği: Tüm bunlardan anlayabileceğimiz üzere hayal etmek, imgelemek bize yardımcı olabilecek bir takım özelliklere sahiptir. Bir çiçekten bahsettiğimiz zaman zihninizde bir çiçek profili belirecektir ve herkes için bu profil değişebilir. Bir duygudan bahsettiğimizde yine aynı şekilde durumu anlatan duygunun ifadesi belirecektir. Köpekten korkmanın hissini canlandırmanızı istediğimde bunu dişlerini çıkarmış hırlayan bir köpek şeklinde imgeleyebilirsiniz. Bir başkası bunu üçgen bir prizma şeklinde de ifade edebilir. Her birimizin zihninde beliren imgeler aslında bizler için birer barkod gibidir. Çatışmalarımız, çıkmazlarımız, korkularımız, sevinçlerimiz ve hatta en basit düşüncelerimiz için bile karşılık bulan kişiye has bir imge vardır. Beynimiz bize bu imgeleri yarar sağlayabilmek için sunmaktadır.
Uygulama Biçimleri: Yaşadığımız algısal ve duygusal bozuklukların ortaya çıkma sebebi kendiliğinden değildir. Eğer kendimizi sıkıntılı hissediyorsak bunun mutlaka bir sebebi vardır. Üzüntü, öfke, pişmanlık, ızdırap, kendini suçlama gibi duyguların bize düşman duygular olduğunu düşündüğünüz sürece kendinizi iyileştirmekten daha da uzaklaşırsınız. İmge terapide bu duyguların neden varolduğunu anlamak için bir çok yöntem kullanılmaktadır. Özellikle geçmiş yaşantıları tekrar canlandırma ve çözümleme konusunda büyük fayda sağlamaktadır.
İmge terapide yapılan ise zihnimizin bize sunduğu bu imgeleri derinlemesine anlamaya çalışmaktadır. Duygunun yaratmış olduğu imgeye bir büyüteç edasıyla yaklaştığımızda duygunun arkasındaki gerçekleri öğrenebilme fırsatımız olacaktır. Böylece terapi gerçekleştirir. Bir şeye yeterince yoğunlaştığınızda o şeyin etkisinin gitgide arttığını şu an bile deneyerek görebilirsiniz. İmge terapinin duygu ve düşünceyi değiştirici gücü kuvvetlidir ve kişisel farkındalık için oldukça yardımcıdır.
İmge terapinin kullanım alanları; kaygı bozuklukları ve travmalar başta olmak üzere, depresyon, stresle baş etme, takıntılar, fobiler, sigara bırakma vb. şeklinde devam edebilir. Bunun yanısıra imge terapi, kişilik bozuklukları dahil nerdeyse tüm bozukluklarda yardımcı olarak kullanılmaktadır. İmge terapinin bir özelliği ise kişilerin kendi başlarına da uygulayacakları yöntemlerin olmasıdır. Denetim ve teorik bilgiyle geliştirdiğim bazı yöntemler için ‘EGZERSİZLER’ sekmesine göz atabilirsiniz.
Psk. Serdar UĞURSES